Stefan Gierowski

Stefan Gierowski

Stefan Gierowski (ur. 21 maja 1925 w Częstochowie) – polski malarz, abstrakcjonista.

                                                          
Studiował na ASP w Krakowie u Zbigniewa Pronaszki i Karola Frycza. Od 1962 do 1996 profesor ASP w Warszawie. W latach 1975-81 pełnił funkcję dziekana Wydziału Malarstwa. Od 1949 mieszka i pracuje w Warszawie. W latach 1956-1961 współpracował z Galerią Krzywe Koło prowadzoną przez Mariana Bogusza. W 1981 był członkiem Komitetu Organizacyjnego Kongresu Kultury Polskiej
.Jest laureatem Nagrody im. Jana Cybisa przyznawanej malarzom za całokształt twórczości (1980) oraz Nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie malarstwa (2005). W 1997 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1997). W 2005 roku został odznaczony przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem  załużony Kulturze Gloria Artis”.W drugiej połowie lat 50. odszedł od malarstwa figuratywnego w kierunku abstrakcji.
                                                           

Stefan Gierowski ,,Obraz CCCLII'' 1976,olej

Nie nadaje swoim pracom tytułów, lecz nazywa je „Obrazami” i numeruje cyframi rzymskimi. Jego obrazy inspirowane są abstrakcją typu informel, unizmem oraz sztuką postkonstruktywistyczną, ale nie da się ich w pełni zakwalifikować do któregoś z tych stylów. Określa się go również mianem kontynuatora szkoły koloryzmu, dzięki wyszukanej grze faktur i kolorów.

W latach 60. jego prace przybliżyły się do kierunków wizualistycznych, w latach 70. natomiast większą uwagę poświęcał wzajemnemu oddziaływaniu pól barwnych. W latach 80. doszło do tego poszukiwanie form artystycznych, które mogłyby spełniać w jego pracach funkcje pojęć werbalnych (Malowanie Dziesięciorga Przykazań, 1986).
 pierwszym, figuratywnym okresie twórczości Stefana Gie­rowskiego, w jego malarstwie widoczny jest wpływ postku-bistycznej rytmizacji formy oraz uproszczeń zaczerpniętych z kręgu sztuki naiwnej (Gołębnik). Około 1957 roku artysta dochodzi do malarstwa niefiguratywnego, które staje się głównym obszarem jego zainteresowań. Jednocześnie za­przestaje nadawania obrazom literackich tytułów i od tej pory konsekwentnie oznacza je rzymską numerację. W tym samym roku krytyk sztuki Aleksander Wojciechowski okre­śla jego sztukę mianem „abstrakcji autonomicznej" co wy­daje się najtrafniej charakteryzować cała twórczość Stefana Gierowskiego. Położenie nacisku na sam fenomen obrazu wskazuje jednoznacznie, że artysta rozpoczął poszukiwania nowej formuły obrazu malarskiego, pozbawionego przez twórcę wszystkich innych treści, poza tymi jakie niesie dzia­łanie koloru. Obraz nr I powstał właśnie w 1957 roku, Gie­rowski zaczyna malować kompozycje abstrakcyjne, w któ­rych czynnik intelektualny, przejawiający się w klarownej funkcji obrazu, zdominowany był przez emocje. Były one obecne zarówno w subtelnej, wyszukanej kompozycji kolorystycznej, zazwyczaj monochromatycznej, jak również bogatym opracowaniu fakturalnym powierzchni płócien. Już wtedy pojawiła się w obrazach Gierowskiego zapowiedź problematyki światła, przestrzeni i ruchu, która stała się wio­dąca w twórczości tego artysty. Obrazy Gierowskiego o nu­merach l-XX określić można jako malarstwo typu informel, kierunek który w owym czasie rozwijał się na Zachodzie. Ewolucja w twórczości Gierowskiego przebiegała w stronę wzmocnienia czynnika intelektualnego. Pod koniec lat 50., kiedy pojawiła się seria srebrzysto-szarych płócien, krytycy wiązali poszukiwania Gierowskiego z teorią unizmu Włady­sława Strzemińskiego.
                                                                        

Stefan Gierowski,, Obraz DCCXLV'' 1999, olej

Około roku 1960 ujawniły się w twórczości Gierowskiego tendencje do geometrycznej budowy obrazu. Stopniowo artysta wyzbywał się nastrojów emocji i intymności. Zaczął przemawiać bardziej uproszczonym językiem, zawęził gamę kolorystyczną, a akcenty barwne rozkładał na krawędziach płótna. Powierzchnie jego obrazów były w owym czasie nie­mal unistycznie zorganizowane za pomocą subtelnych roz­wiązań kolorystycznych. W połowie lat 60-tych artysta zbliżył się do poszukiwań charakterystycznych dla malarstwa opar-towskiego, aczkolwiek było to podobieństwo czysto formal­ne i zewnętrzne (stosowanie gradacji walorowej i rytmiczne podziały pola płótna za pomocą linii dzielących walorowe partie obrazu). Obrazy Gierowskiego z tego okresu przed­stawiają dynamiczne wizje przestrzeni wewnętrznej obrazu budowane rytmem linii prostych, kolistych lub eliptycznych nakładających się na stopniowanie natężeń walorowych. Po­jawia się w nich przestrzeń potraktowana iluzyjnie. Gierow­ski sugeruje na swoich płótnach pewien układ przestrzenny kolorem. Kolory układają się w pasy o różnym nasyceniu barwy, świetlistości, wyobrażającej materię przestrzeni. Linie rozdzielają obraz na strefy, a nosicielami napięć są świetlne rozjarzenia. Linie na obrazach Gierowskiego interpretowano często jako odniesienie do fizyki, widziano w nich transpo­zycję wykresów fizycznych, wizerunku fal uderzeniowych, określenie granic pola magnetycznego. W latach 70. Gierow­ski porządkuje kompozycje płótna prawie wyłącznie grada­cjami barwnymi, początkowo stosując pointylizm, a później przeciwstawiając sobie duże płaszczyzny o odmiennych tonacjach. W obrazach z lat 80-tych na pierwsze miejsce wysuwa się emocjonalne oddziaływanie koloru, Gierowski zaczyna się wypowiadać w sposób bardziej subiektywny, a nawet duchowy.
                                                              

Stefan Gierowski,, Obraz DCCXCII'' olej, płótno,2002, 200 x 150 

W latach 80. powstał cykl Malowanie dziesięciorga przyka­zań, dla którego punktem wyjścia była XV wieczna Tablica Dziesięciu Przykazań anonimowego Mistrza Gdańskiego. W Dekalogu można znaleźć szaleńczo barwne obrazy i rozedrgane płótna, pełne wibrujących plamek, kolory użyte przez artystę są czyste i dźwięczne. Gdzieniegdzie wkrada się w harmonię płócien wyraźny dysonans, co zapewne w malarski sposób symbolizuje grzech. W najnowszych pracach Gierowski operuje podstawowymi kształtami geo­metrycznymi i intensywnymi kolorami. Niektóre obrazy są niemal zupełnie monochromatyczne, budowane jedynie intensywnością natężenie barwy (DCCLXIV, 2000).
W swoim cyklu malarskim Stefan Gierowski szuka form artystycznych, które mogłyby spełniać funkcje pojęć werbalnych wyrażających ideę. Niewyobrażalne za pomocą słowa pojęcia stają się przedstawialne poprzez napięcie form i barw. Autor prowadzi malarskie rozważania nad treścią biblijnych nakazów i zakazów,  nad cnotą i grzechem, przekładając je na własne odczucia i emocje. Interpretacja Dekalogu przez Gierowskiego to gra barw i figur geometrycznych. Artysta stopniowo nasyca kolory i łączy je w teoretycznie niepasujące do siebie zestawy – odkrywa i przekazuje ich współzależność. Barwy korespondują ze sobą – niekiedy kontrastem, czasami komplementarnością. Niektóre obrazy są niemal zupełnie monochromatyczne, budowane jedynie intensywnością natężenia koloru. Miejscami w harmonię płócien wkrada się wyraźny dysonans, wizualne zaburzenie ładu, co w malarski sposób symbolizuje grzech  - naruszenie przykazania. Relacja pomiędzy przekazem i jego odbiorem oraz percepcja wzrokowa pobudzają widza do szerszych myślowych skojarzeń i pozostawiają w pamięci uniwersalną refleksję.
                                                            

                                                             

Stefan Gierowski ,,Obraz DCCLXXVI'' 2001,olej,płótno,140x100

         

Z jego pracowni wywodzą się członkowie grupy artystycznej Gruppa: Marek Sobczyk i Jarosław Modzelewski.
W pierwszym, figuratywnym okresie twórczości Stefana Gierowskiego, w jego malarstwie widoczny jest wpływ postkubistycznej rytmizacji formy oraz uproszczeń zaczerpniętych z kręgu sztuki naiwnej. Około 1957 głównym obszarem zainteresowań artysty staje się malarstwo niefiguratywne. Obrazy tytułowane są kolejnymi cyframi rzymskimi. Twórczość Gierowskiego wyróżniają zharmonizowane barwy, podstawowe kształty geometryczne i intensywne kolory. W 1980 roku otrzymał nagrodę im. Jana Cybisa.
                                                             

  

Stefan Gierowski ,,Obraz CCCXVIII'' 1974, olej, płótno, 180 x 135

 Stefan Gierowski należy do wąskiego grona artystów, którzy - debiutując w połowie XX wieku i będąc świadkami twórczych wydarzeń ostatnich sześćdziesięciu lat - pozostali wierni malarstwu. Ono i tylko ono stało się sposobem jego wypowiedzi. Zawsze tylko malował obrazy farbą olejną na prostokącie płótna. Od roku 1957 Stefan Gierowski określa swoje abstrakcyjne kompozycje kolejnymi rzymskimi cyframi.
 Jego obrazy inspirowane są abstrakcją typu informel, unizmem oraz sztuką postkonstruktywistyczną, ale nie da się ich w pełni kwalifikować do któregoś z tych stylów. Określa się go również mianem kontynuatora szkoły koloryzmu, dzięki wyszukanej grze faktur i kolorów. Miał ogromny wpływ na całe pokolenia polskich malarzy, nie tylko abstrakcjonistów, ale też malarzy figuratywnych, np. członków Gruppy.